De verleidelijke troosteloosheid

Mooie gerenoveerde gebouwen langs straten vol terrassen. Ik had niet verwacht dit hier aan te treffen. Alsof je in een grote stad in Europa bent, zoals Praag, of Boedapest. Maar als je vervolgens een zijstraat inloopt weet je weer waar je werkelijk bent: Tbilisi, de hoofdstad van een voormalige sovjetrepubliek. Huizen staan letterlijk op het randje van instorten, het asfalt rot van de grond af en Lada's sieren de straten. Dit is het kenmerkende contrast van Georgië.

Voordat ik dit verder toelicht zal ik even een korte geschiedenisles geven. Georgië ligt in de zuidelijke Kaukasus, een gebied dat omringt wordt door de islamitische Turken en Perzen in het zuiden, en de door expansiedrift gedreven Russen in het noorden. Toen het gebied het strijdtoneel was tussen deze volken, kozen de christelijke Georgiërs eieren voor hun geld en sloten zich (niet geheel vrijwillig) aan bij de Russen. Die situatie duurde voort tot het uiteenvallen van de Sovjetunie in 1991.

Maar omdat kleine George zolang bij Moeder Rossiya ingewoond heeft, heeft het veel van haar trekjes overgenomen. Hierdoor is er in de loop der eeuwen een groot verschil ontstaan met omliggende landen als Turkije en Iran. In tegenstelling tot die volkeren kijken de Georgiërs nors, zijn gesloten en individualistisch. Op het platteland zitten oude mannetjes op veranda's met een '1000 yard stare' voor zich uit te kijken terwijl van die kleine Sovjetvrouwtjes jam verkopen langs de weg. De steden zijn gevuld met eindeloze rijen met afgebladderde appartementenblokken waar Oostblokmokkels met leggings en hoge hakken voor langslopen. Een enorme troosteloze maar fascinerende aanblik die niets anders dan medelijden doet opwekken.

Maar het mooiste van deze treurnis zijn de littekens die de Russen achtergelaten hebben verspreid over het land. Langs de weg zie je vele verroeste fabrieken die vroeger zware industrie huisvestten. Nu zijn ze verlaten. Ook ligt het land vol met in onbruik geraakte spoorrails, waar nu wat onkruid op groeit (in Nederland gieten we er asfalt overheen, zodat paren van middelbare leeftijd met windjack er de Zuid-Brabant-fietsroute uit de ANWB-gids op kunnen fietsen). Maar de kers op de bittere taart is toch wel de metro van Tbilisi: je komt binnen, waarna je met een veel te snelle en veel te gevaarlijke roltrap minutenlang de diepte in afdaalt, om daar op het met marmeren zuilen versierde perron te wachten op treinen waarvan de deuren al openslaan terwijl ze nog rijden. Precies zoals Stalin het gewild zou hebben.

Maar de Georgiërs willen meedoen met de moderne wereld en het Russische hoofdstuk achter zich laten, zeker nadat ze pas hun land nog waren binnengevallen. Hierdoor zie je (vooral in de hoofdstad) veel hypermoderne gebouwen, spreken jongeren een aardig woordje Engels en heeft het land (in tegenstelling tot buurland Armenië) geen politieagenten met lachwekkend grote petten meer. In de oude binnenstad van Tbilisi is veel geld geïnvesteerd om het een een aangename bestemming te maken voor een citytrip.

En dat is aardig gelukt. De enkele straten die opgeknapt zijn, zien er gezellig uit en zitten vol met toeristen en jonge Georgiërs. Ik kom er dezer dagen graag, zo ook gisteren. Ik genoot van een glas Georgische wijn, terwijl uit een café verderop live jazzmuziek klonk. Even was ik weg uit het beton en de roest die Georgië rijk is. Ik schrok op. Zonder een blik te krijgen van de serveerster wordt mijn eten op tafel geflikkerd. Glimlachend om de situatie snij ik mijn vlees aan en denk bij mezelf: dit is eigenlijk veel leuker dan Praag of Boedapest.