Ali Baba en de tien Litouwers

De woestijnen van het Midden-Oosten zijn de inspiratiebron geweest voor de tot de verbeelding sprekende 1001-nachtverhalen. Het zijn magische plekken vol met zand, groene oases en luchten vol met sterren. Na eerdere goede ervaringen wilde ik (nu ik er toch was) de kans om daar deel van uit te maken niet aan mij voorbij laten gaan.

De woestijn ga je niet zomaar in je eentje in. Daarom had ik een pension -dat in mijn reisgids was aanbevolen- gecontacteerd voor een driedaagse excursie. Ik werd opgepikt in Esfahan door een taxi en op de bus naar het woestijndorpje Garmeh gezet.

De bus was oud, traag, krap en vol. Ik zat naast een oude man. Hij was een beetje viezig en probeerde een gesprek met me aan te knopen. Ik versta geen Farsi en de oude man geen Engels. Na wat vriendelijk naar hem gelachen te hebben besloot ik me van hem af te sluiten door muziek te gaan luisteren, zodat hij zijn mond zou houden. Hij snapte de boodschap niet en zette door. Ik verstond er niets van, maar dat maakte hem niet uit. Na een tijdje wilde hij wel even weten hoe dat klonk en pakte met zijn vieze kaaschips-handen mijn oordopjes stopte ze in zijn oren en deed alsof hij het wel interessant vond.

De man begon me op mijn zenuwen te werken. Toen ik indutte voelde ik ineens dat de oude viezerik steeds meer zijn been tegen de mijne begon aan te drukken. Niet veel later voelde ik zijn duim op mijn arm. Dat kon gebeuren, want te stoelen waren krap. Toen begon de duim langzaam een strelende beweging te maken. Snel trok ik mijn arm weg. Mijn lach (waarmee ik hier meestal erg ver kom in non-verbale contactlegging) was verdwenen.

De reis verliep verder nog erg ongemakkelijk. De oude viezerik was nu van me afgebleven, maar vanuit mijn ooghoeken had ik hem nog wel enkele malen erg uitgebreid en erg lang zijn zaakje goed zien leggen in zijn broek. Het was een opluchting toen ik na enkele uren in het woestijndorpje Garmeh aankwam.

Het pittoreske Garmeh was slechts een gehucht in een uit dadelpalmen bestaande oase. De levensbron van deze kleine gemeenschap was een pension, gesitueerd in oude opgeknapte lemen bouwwerken, dat vele toeristen aantrok. Het brein achter deze onderneming was een oude hippie-Iraniër, die eruit zag als een bebaarde holbewoner. Hij hing er wat rond, speelde een van zijn instrumenten, rookte wat wiet en maakte korte praatjes met gasten met zijn rustige, diepe stem.

De volgende dag stonden excursies gepland naar de omliggende woestijn. Ik (als een van de weinige solo-reizigers) werd ingedeeld bij een Litouws reisgezelschap, dat wat koel op mijn aanwezigheid reageerde. De grote uitzondering was reisleidster Edita, die goed Engels sprak en mij hartelijk opnam in haar groep. De wat zweverige Edita was halverwege de 40, hoogopgeleid en reisde nu als freelance reisleidster/reisorganisatrice de hele wereld over. Maar haar hart had ze aan Iran verpacht.

Naast haar reisgezelschap had Edita haar veel jongere Iraanse vriendin Roya meegenomen op haar tocht door het land. De petite Roya was een beeldschoon, slim en vrijgevochten, doch elegant, Perzisch meisje. Duidelijk ontevreden over het regime liet ze haar hoofddoek vieren wanneer het maar even kon om haar mooie zwarte haar tevoorschijn te laten komen. Het klikte wel tussen ons.

Met enkele 4x4's vertrokken de tien Litouwers, de reisleidster, de Perzische schone, de hippie-Iraniër en ik de woestijn in. We scheurden de weg af, langs verdampte zoutmeren, kuddes kamelen en over zandduinen. Ver van de bewoonde wereld verlieten we de auto en klommen de bergen van zand op. De Litouwers klitten wat bij elkaar en Roya en ik trokken samen op. Terwijl we praatten over het hedendaagse Iran, we van zandduinen afrenden en foto's namen van het adembenemende uitzicht werd het avond. Toen de zon bijna onderging en zand zacht in ons gezicht blies vroeg Roya of ik mee wilde gaan naar een duinpan verderop, uit het zicht van de hippie-Iraniër. Eenmaal daar had ze een verrassing. Uit haar tas haalde ze een etiketloze plastic literfles met sap. Het was wijn. Shiraz. Een wijn die oorspronkelijk uit de stad Shiraz in Iran komt, maar hier met de Islamitische drooglegging nergens meer te verkrijgen was. Dat dacht ik tenminste.

We vulden onze wegwerpbekertjes. De Litouwers (met een aangeboren zesde zintuig voor het waarnemen van de nabijheid van alcohol) voegden zich bij ons. Na wat geproost te hebben in verschillende talen genoten we van het brandende gevoel van de warme alcohol in onze keel.

De zon was achter de horizon verdwenen en de wijn was op. Het begon donker te worden en we liepen in een staat van fantoom-aangeschotenheid terug naar de auto's waar de hippie-Iraniër inmiddels een vuur aan het stoken was. Ik ging met een kop thee bij het knisperende brandende hout zitten. Naast mij zat Roya. Ze was wat giechelig van de wijn. Inmiddels had de lucht zich gevuld met sterren en het was stil. Heel stil. Dit was het moment waarvoor de hippie-Iraniër zijn instrumenten had meegenomen. Luisterend naar een trance-opwekkende samenspel van een trommel, een tamboerijn en een didgeridoo staarden we naar het vuur. Achter ons was niets anders dan onze bewegende schaduwen en zwarte leegte. Roya spreidde haar hoofddoek uit in het zand en ging liggen. Ik keek haar aan en ze vroeg of ik ook niet wilde liggen. Ik legde mijn hoofd naast het hare. We staarden naar de sterrenlucht. Het ritme van de trommel deed me langzaam en diep ademhalen. Dat gold ook voor Roya. Ik voelde me heel gelukkig en had het gevoel dat zij dat ook was. Mijn arm lag tegen haar arm. Voor ik er erg in had raakte mijn duim haar arm aan.

Ze schrok. Als een egel in verdedigingsmodus trok ze haar arm in en haar benen op. Ik had een behoorlijke inschattingsfout gemaakt.

Terug in mijn donkere kamer in het dorpje in de oase overdacht ik de dag nog eens. En toen trok ik de angstaanjagende conclusie: ik had me net zoals de oude viezerik in de bus gedragen. Zoals de man die me deed walgen. Wat melancholisch viel ik in slaap. Niet ieder sprookje in de woestijn heeft een goed einde.